Khám phá tàu vũ trụ phản vật chất của tương lai

Chuyện viễn tưởng hay tương lai nhiều năm nữa? Những bước nhảy xuyên thời gian và không gian dường như đã trở nên quen thuộc với nhiều bạn đọc qua những bộ phim hay những cuốn tiểu thuyết khoa học viễn tưởng. Mặc dù những ý tưởng này cũng dựa trên một số giả thuyết khoa học, nhưng cũng như du hành xuyên thời gian hay dịch chuyển tức thời, chúng vẫn chỉ là những ước mơ có vẻ như còn khá xa xôi trong tương lai. Tuy nhiên, các nhà khoa học đang nỗ lực hết mình để tạo ra một chiếc tàu vũ trụ gần đạt đến đẳng cấp Star Trek – đó chính là tàu vũ trụ phản vật chất. Không ai có thể gia tốc một vật đến tốc độ ánh sáng, tuy nhiên, phương thức vận chuyển dựa trên lý thuyết phản vật chất này có thể giúp chúng ta di chuyển nhanh hơn rất nhiều. Một động cơ vật chất – phản vật chất có thể đưa con người ra xa khỏi hệ mặt trời và đi đến những nơi mà một động cơ thông thường không thể làm nổi. Hãy cùng đi đến thời điểm vài thập kỷ trong tương lai và khám phá sự thật về con tàu mơ ước này. Phản vật chất là gì? Đây không phải là một câu hỏi khó. Phản vật chất, như tên gọi của nó, là một khái niệm đối nghịch với vật chất – vật liệu chính tạo nên vũ trụ của chúng ta. Phản vật chất mới chỉ được khám phá ra trong thời gian gần đây, và sự tồn tại của nó cũng mới chỉ dừng ở mức độ lý thuyết. Năm 1928, nhà vật lý học người Anh Paul A.M. Dirac đã xem xét lại biểu thức nổi tiếng của Einstein           E = mc2, ông cho rằng, Einstein đã không tính đến trường hợp m trong biểu thức này cũng có thể có giá trị âm. Biểu thức mới của Dirac, E= + hay – mc2 cho phép tính đến sự tồn tại của các hạt phản vật chất trong vũ trụ của chúng ta. Các nhà khoa học đã dựa vào đó để chứng minh sự tồn tại của phản vật chất. Những hạt đó, thực chất là các hình chiếu của các hạt vật chất thông thường. Mỗi hạt phản vật chất có khối lượng tương đương với các hạt vật chất song hành cùng nó, nhưng tích điện trái dấu. Sau đây là một vài hạt phản vật chất đã được tìm ra ở thế kỷ 20: Positron: Electron với điện tích dương thay vì âm. Được tìm ra bởi Carl Anderson vào năm 1932, positron chính là bằng chứng đầu tiên cho sự tồn tại của phản vật chất. Anti-proton: Proton tích điện âm thay vì dương. Được tạo ra lần đầu tiên vào năm 1955 bởi các nhà nghiên cứu tại Berkeley Bevatron. Anti-atom hay phản nguyên tử: Bằng cách ghép cặp positron và anti-proton, các nhà khoa học tại CERN đã lần đầu tiên tạo ra các hạt phản nguyên tử. Chính xác là đã có 9 hạt được tạo ra, và mỗi hạt chỉ tồn tại trong khoảng thời gian là 40 nano giây. Đến năm 1998, CERN đã thúc đẩy quá trình này đến mức có thể tạo ra 2000 hạt mỗi giờ. Khi các hạt phản vật chất tiếp xúc với các hạt vật chất, những hạt đối lập nhau này sẽ va đập vào nhau để tạo ra một vụ nổ, từ đó sinh ra một bức xạ thuần túy có khả năng duy chuyển ra khỏi điểm xuất phát của vụ nổ với tốc độ ánh sáng. Tất cả những hạt tham gia vào vụ nổ này đều bị tiêu hủy hoàn toàn, để lại những hạt có cấu trúc dưới nguyên tử. Khối lượng của các hạt này đều được chuyển hóa hoàn toàn thành năng lượng cho vụ nổ - và các nhà khoa học tin rằng nguồn năng lượng này lớn hơn nguồn năng lượng sinh ra dưới bất kỳ hình thức hay phương pháp nào khác. Điều gì ngăn chúng ta sử dụng nguồn năng lượng khổng lồ này? Điều đầu tiên, và cũng là quan trọng nhất: sự tồn tại của các hạt phản vật chất trong vũ trụ là cực kỳ hiếm. Nếu lượng vật chất và phản vật chất trong vũ trụ là cân bằng nhau, nhiều khả năng là chúng ta đã bị bóp vụn dưới sức ép tỏa ra từ phản ứng giữa chúng. Rất có khả năng là số lượng các hạt vật chất đã áp đảo các hạt phản vật chất ngay từ thời điểm đầu tiên của sự hình thành vũ trụ: vụ nổ Big Bang. Như đã khẳng định ở trên, sư va đập giữa vật chất và phản vật chất sẽ tiêu hủy cả 2 thành phần này. Và bởi vật chất là thứ giờ đây chiếm ưu thế tuyệt đối trong vũ trụ - rất có khả năng chúng chỉ là những gì còn sót lại. Rất có thể, chẳng còn hạt phản vật chất tự nhiên nào sống sót cho đến ngày nay. Chúng ta, bởi thế, phải tự mình tái sinh những hạt phản vật chất này. Các nhà khoa học tại CERN đã phát minh ra thứ công nghệ sản sinh ra phản vật chất, được đặt tên là công nghệ va đập nguyên tử. Họ tạo ra một đường hầm đủ dài với hình tròn, được lắp đặt nhiều bẫy từ trường. Khi các hạt nguyên tử được thả vào đây, chúng sẽ được gia tốc đủ lớn để đạt được tốc độ gần bằng tốc độ ánh sáng, và khi chúng va đập vào một mục tiêu nào đó, các hạt này sẽ bị phá vỡ thành từng mảnh nhỏ, từ đó tạo ra các hạt cấu trúc dưới nguyên tử. Một trong số những hạt này sẽ bị phân tách ra bởi các bẫy từ trường. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ có thể tạo ra khoảng 1 cho đến 2 picogram phản proton mỗi năm. 1 picogram chỉ có giá trị bằng một phần một tỷ gram. Dễ hình dung hơn, lượng phản vật chất mà CERN tạo ra mỗi năm sẽ cung cấp đủ năng lượng để thắp sáng một bóng đèn 100W trong vòng… 3 giây. Và chúng ta cần đến hàng tấn phản proton mới mong tạo ra được một con tàu có khả năng du hành xuyên không gian và thời gian. Động cơ vật chất-phản vật chất Nhiều khả năng, NASA sẽ chỉ mất vài… thập kỷ để phát triển một con tàu vũ trụ phản vật chất có khả năng tiết kiệm một lượng lớn nhiên liệu lỏng so với ngày nay. Tháng 10/2000, các nhà khoa học của NASA đã lần đầu tiên công bố thiết kế của một động cơ có khả năng sinh ra một lực đẩy vô cùng ấn tượng chỉ với một lượng nhỏ các hạt phản vật chất cung cấp năng lượng cho nó. Theo một báo cáo trên ấn phẩm Journal of Propulsion an Power, chúng ta chỉ cần lượng phản vật chất khoảng 1 phần 1 triệu gram là đủ cho một chuyến du hành kéo dài 1 năm lên sao Hỏa. Động cơ vật chất-phản vật chất sẽ trở thành thứ động cơ đạt hiệu suất cực đại, bởi 100% khối lượng của vật chất và phản vật chất đều được chuyển hóa thành năng lượng. Khi chúng va chạm, năng lượng được giải phóng ra bởi vụ nổ sẽ lớn gấp khoảng 10 tỷ lần khi so với các động cơ hóa học như oxy-hydro. Phản ứng vật chất-phản vật chất mạnh hơn phản ứng hạt nhân đến hơn 1000 lần. Đó đều là những con số rất hứa hẹn, nhưng khả năng lưu trữ, tính an toàn và sự khan hiếm nguồn phản vật chất vẫn là những rào cản rất lớn đối với chúng ta. Một động cơ vật chất-phản vật chất cần đến sự cấu thành của ba cấu trúc chính: Bẫy chứa từ trường: Phản vật chất cần được phân tách ra khỏi vật chất, và từ trường sẽ thực hiện điều này nhờ vào sự tích điện trái dấu giữa vật chất và phản vật chất. Hệ thống mục tiêu: Tàu vũ trụ cần năng lượng, năng lượng được sinh ra từ các vụ va chạm giữa phản vật chất và vật chất. Hệ thống này sẽ tạo ra đích đến cho những vụ va chạm đó. Hệ thống đẩy: Chuyển toàn bộ năng lượng được tạo ra thành một lực đẩy giúp con tàu vũ trụ di chuyển. Sự khát khao tìm tòi và khám phá luôn là động lực lớn nhất giúp loài người phát triển. Chúng ta đã đặt chân ra ngoài Trái đất, nhưng chưa bao giờ chúng ta muốn dừng lại. Phản vật chất, dịch chuyển tức thời, du hành xuyên thời gian – liệu có một ngày tất cả những điều này sẽ trở thành hiện thực? Hãy cùng chờ vào lời giải đáp đến từ những bộ óc lỗi lạc trong tương lai.

Theo Trí Thức Trẻ

 

Lưu ý khi con bước vào tuổi 'nổi loạn'

Cha mẹ cần tìm hiểu những biến đổi trong suy nghĩ, hành động của con để có chấn chỉnh hợp lý.

Con gái bé bỏng của bạn đột nhiên thay đổi tính cách, dễ tức giận, hờn dỗi... Con trai ngoan ngoãn bất ngờ thay đổi kiểu tóc, ăn mặc nổi loạn... Hãy bình tĩnh đối phó với những thay đổi của con cái, chúng đang ở tuổi vị thành niên với rất nhiều biến động lớn về suy nghĩ, tâm tư tình cảm. Chuyên gia tâm lý Françoise Rougeul đã đưa một số điểm bạn cần chú ý tới con trong giai đoạn này.

 

1. Không kìm cặp quá mức

Nhiều gia đình thường quá lo lắng về con cái khi chúng bước vào tuổi vị thành niên. Họ liên tục đặt ra những lệnh cấm: không hút thuốc, không uống rượu, không về muộn... và hầu như không cho chúng làm điều gì nếu không được cho phép. Nhưng chính việc bị quản lý thúc ép quá chặt có thể khiến chúng thêm bức bối và sẵn sàng "vượt rào". Giới trẻ trong giai đoạn này dễ bị kích thích bởi những trò vui mới lạ, những mối quan hệ mới. Cha mẹ chỉ nên theo sát, để ý, định hướng chứ không cấm đoán một cách tuyệt đối những gì con cái làm.

 

2. Thiết lập giới hạn rõ ràng

Không kìm hãm những thay đổi của chúng, không can thiệp một cách quá mạnh mẽ nhưng cha mẹ cần đặt ra những giới hạn, quy định rõ ràng. Bạn phải nói chuyện với con một cách thẳng thắn về những thay đổi tâm lý trong thời gian này, cái gì bạn có thể chấp nhận được, cái gì không được phép. Nếu bạn không quan tâm, để ý đến con cái, chúng có thể sẽ trượt dài trong nhân cách.

Ảnh: Jour​naldesfemmes.

 

3. Tôn trọng sự riêng tư

Bạn phải chấp nhận sự thật rằng con đã lớn, chúng có quyền có những bí mật riêng. Đừng tự động đẩy cửa vào phòng con khi chưa gõ cửa, đừng xem trộm tin nhắn hay vào nick yahoo của chúng... Chúng không còn là đứa trẻ hồn nhiên vô tư tắm cùng bạn, thoải mái trò chuyện cùng bạn như ngày nào.

 

4. Điểm tựa vững chắc cho con

Hãy giáo dục con theo cách "lạt mềm buộc chặt", vẫn nghiêm khắc dạy bảo nhưng cũng rộng lòng tha thứ khi con mắc phải lỗi lầm. Hãy thường xuyên tâm sự với con hơn để hiểu nhu cầu, suy nghĩ của chúng trong thời điểm này. Đừng để con bạn tìm đến người khác chứ không phải gia đình mỗi khi gặp khó khăn. Hãy cố gắng tạo niềm tin cho chúng.

 

5. Tìm kiếm sự giúp đỡ

Nếu bạn không thể hiểu nổi con mình, không thể kìm hãm sự nổi loạn của chúng, hãy tìm đến sự giúp đỡ của các bác sĩ tâm lý, thậm chí là những người có ảnh hưởng lớn đến chúng như bạn bè, thầy cô giáo để khuyên răn.

Lê Anh (Theo Journaldesfemmes)

Không nên dùng mật ong đánh tưa lưỡi cho trẻ

Mật ong có nhiều độc tố botulium, tác động lên dây thần kinh cơ, gây liệt, thậm chí tử vong. Trẻ dưới 1 tuổi (đặc biệt dưới 6 tháng) có nguy cơ ngộ độc cao với độc tố này, do vậy không được cho bé dùng mật ong cũng như đánh tưa bằng mật ong.

Bé Su Su (2 tháng tuổi, quận 3, TP HCM) hay quấy khóc, không chịu bú. Chị Mai, mẹ bé phát hiện trên lưỡi con mình xuất hiện những đốm trắng, dân gian thường gọi là bệnh tưa lưỡi. Nghe nhiều người mách lấy mật ong tẩm vào khăn rồi đánh lưỡi cho con thì sẽ hết nên chị làm theo. Thấy hiệu quả nên chị coi đây là kinh nghiệm nằm lòng. 

Mới đây, khi bé bị tưa, chị Mai lại tiếp tục chữa cho con bằng mật ong như lần trước, nhưng thấy cháu lên cơn co giật. Chị Mai vội vàng cho con nhập viện. Các bác sĩ cho biết bé Su Su bị ngộ độc mật ong nhưng may không gặp nguy hiểm.

Nhiều bà mẹ trẻ nghe theo kinh nghiệm truyền miệng dùng mật ong trị tưa lưỡi cho trẻ sơ sinh. Song các bác sĩ khuyến cáo cách chữa trị dân gian này có thể gây nguy hiểm cho trẻ. Ảnh: Health.

 

Không được may mắn như bé Su Su, bé Nguyễn Văn Nam (ở Ứng Hòa, Hà Nội) đã phải nhập viện trong tình trạng bị ngộ độc nặng, liệt cơ cũng do mẹ bé thường xuyên đánh tưa lưỡi bằng mật ong.

Đánh tưa lưỡi bằng mật ong là kinh nghiệm dân gian truyền đời, được nhiều người cho là có hiệu quả nhưng khoa học hiện đại chứng minh phương pháp này nguy hiểm với trẻ nhỏ.

Bác sĩ Hà Thị Loan, Khoa Khám Bệnh, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho biết trong mật ong có nhiều độc tố botulium, tác động lên dây thần kinh cơ, gây liệt. Nếu ngộ độc nặng có thể tử vong. Trẻ dưới một tuổi (đặc biệt dưới 6 tháng) có nguy cơ ngộ độc cao với độc tố này, do vậy không được cho bé dùng mật ong cũng như đánh tưa bằng mật ong.

 

Cách phòng ngừa tưa lưỡi

 

Tưa lưỡi theo y khoa là nấm lưỡi, do loại nấm có tên khoa học là candida albicans gây ra. Những trẻ sinh thiếu tháng hoặc do môi trường âm đạo của người mẹ trong quá trình mang thai bị viêm nhiễm có nguy cơ mắc tưa cao hơn. Ngoài ra, vệ sinh núm vú giả, dụng cụ pha sữa không kỹ có thể tạo điều kiện cho mầm bệnh phát triển. Để phòng bệnh nấm lưỡi ở trẻ, các mẹ nên cho trẻ ăn uống hợp vệ sinh, khi cho trẻ bú sữa xong, phải rửa bình thật sạch. Tráng lại bình sữa bằng nước sôi trước khi pha sữa cho trẻ để khử trùng.

Cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý để vệ sinh khoang miệng. Không cho trẻ ăn bánh kẹo, đồ ăn vặt, nước ngọt vào buổi tối để tránh tạo điều kiện cho nấm lưỡi phát triển.

Ngoài ra, các bà mẹ đang trong giai đoạn cho con bú nên giữ vệ sinh cá nhân tốt, vệ sinh vú mẹ mỗi ngày.

 

Làm sạch tưa lưỡi đúng cách

 

Khi trẻ bị tưa lưỡi, các mẹ không nên cậy những chấm trắng trên lưỡi trẻ vì sẽ gây chảy máu, dẫn đến nhiễm trùng. Nên dùng gạc thấm nước muối sinh lý xoa lên lưỡi bé.

Do bệnh dễ tái phát nên sau khi hết triệu chứng vẫn phải tiếp tục đánh tưa lưỡi cho trẻ với nước muối sinh lý loại 0,9% hai ngày/lần. Sau khi đánh tưa cho trẻ xong không nên cho trẻ bú ngay, mà nên chờ ít nhất 20 phút mới cho bú hoặc cho trẻ ăn.

Nếu trẻ bị tưa nặng nên đưa đến khám để được tư vấn cách dùng thuốc đặc trị nấm.

Theo Webphunu

 

Bí quyết người Mỹ rèn con tự ngủ

Đặt con vào cũi, Alex tắt đèn, ra khỏi phòng. Bé bắt đầu khóc, dù đã ăn no, sạch sẽ, không ốm bệnh. Bé quen và muốn được bế, được ôm, được đung đưa để giúp đi vào giấc ngủ, nhưng Alex sẽ không đi vào phòng bế bé lên.

Chị Bích Thủy, một bà mẹ Việt đang sống tại Mỹ đã vô cùng bất ngờ khi thấy bọn trẻ - con bạn chị, đến giờ là lên giường ngủ.
Chị Thủy cho biết, khi chị còn nhỏ, cả nhà 4 người nằm trên một cái giường. Em chị một đêm dậy khóc mấy lần, cả nhà thay phiên nhau bế ru em ngủ. Khi chị có con, những tuần và tháng đầu tiên, con cứ ngủ được 2-3 tiếng là dậy khóc đòi sữa, đòi bế. Hai vợ chồng thay phiên nhau cho con uống sữa, bế, đung đưa, hát ru cho con ngủ lại.

 

Ảnh minh họa: Depositagift.com.

Trong thời gian ở Mỹ, khi đến thăm một người bạn tên Alex, chị ngạc nhiên thấy hai bé con của cô, một bé 1 tuổi rưỡi, một bé 3 tuổi, tự ngủ. "13h chiều, Alex đưa Owen 3 tuổi vào phòng riêng của bé, Owen tự trèo lên cái giường nhỏ thấp, đắp chăn rồi nằm đó. Alex vẫy tay 'Sleep well' rồi nhẹ nhàng đóng cửa. Tiếp đó, cô đưa Leah vào phòng con, mặc cho Leah một cái chăn giống như chiếc túi ngủ, đặt con vào trong cũi. Cô để vào cũi một bình nước, loại bình nếu có đổ nước cũng không chảy ra và chỉ chảy khi bé mút ống hút. Cô cũng nói 'Sleep well', rồi nhẹ nhàng đóng cửa phòng. Thế là xong, không một tiếng khóc", chị Bích Thủy kể.
Khi chị và cô bạn Alex xuống nhà hàn huyên, khoảng một tiếng rưỡi sau, Leah khóc. Bé đã tỉnh giấc và Alex lên tầng đưa con xuống. "Đó quả thực là một điều tuyệt vời! Thử nghĩ bao nhiêu thời gian Alex đã tiết kiệm được, bao nhiêu công sức và mệt mỏi mà Alex không phải chịu đựng khi bế và ru con ngủ", bà mẹ Việt chia sẻ.
Thực tế, ở Mỹ, ông bố bà mẹ nào cũng đều biết phương pháp “sleep training” (luyện cho con ngủ ngoan) như Alex. Ngay từ khi Owen và Leah 3 tháng tuổi, Alex đã bắt đầu “sleep train”. Cô xây dựng cho bé một nếp gọi là 3B (bottle, bath, bed) (uống sữa, tắm, đi ngủ). Cứ mỗi tối, từ khi 3 tháng tuổi, Owen và Leah sẽ được uống sữa, đi tắm, rồi mặc quần áo ấm, thế là bé biết mình sẵn sàng đi ngủ.
Alex cho biết, tất cả phương pháp này nằm ở một quy tắc không gieo rắc các thói quen xấu. Vì khi đã tạo thói quen xấu thì về sau rất khó khăn xây dựng được thói quen tốt. Để con ngủ mà phải bế, đung đưa, hát ru, cho uống sữa, đó là các thói quen xấu.
Chính vì vậy, ngày đầu tiên luyện cho con ngủ, sau khi đặt con vào cũi, Alex tắt đèn, ra khỏi phòng. Bé bắt đầu khóc. Một ngày bình thường, bé đã ăn no, sạch sẽ, không ốm bệnh nhưng vẫn khóc, vì đã quen và muốn được bế, được ôm, được đung đưa để giúp đi vào giấc ngủ. Nhưng Alex sẽ không đi vào phòng mà bế bé lên. Bởi vì bé cần học được cách tự ru mình vào giấc ngủ.
Đây chính là thời gian khó khăn nhất cho bất cứ ông bố bà mẹ trẻ nào. Nhiều người mua camera có tia hồng ngoại để họ ở bên ngoài phòng vẫn có thể nhìn thấy con, để biết con chỉ khóc thôi, con không trớ, không gặp chuyện gì.
Trong tuần đầu tiên, khi con khóc, Alex không vào dỗ con ngay mà đợi 5 phút mới vào vỗ về, nhưng tuyệt đối không bế con lên. Việc vỗ về này giảm dần, sau 10 phút, 20 phút, mới vào vỗ về con. Đây được coi là sự hỗ trợ cho bé, để bé có cảm giác an tâm, biết mẹ vẫn có ở đó, mẹ sẽ tới, và bé sẽ bình tĩnh lại để chìm vào giấc ngủ.
Alex nói trong 2 tuần sau đó, thời gian hai bé của cô khóc giảm dần từ nửa tiếng xuống một vài phút, rồi tới mức không khóc một chút nào nữa, đặt vào cũi là nằm im và một lúc sau tự ngủ. Alex cho biết, một đứa trẻ 3 tháng tuổi ngủ được 5 tiếng liền đã được coi là ngủ qua đêm. Sau này khi lớn hơn một chút, bé có thể ngủ liền một mạch 12 tiếng mà không khóc dậy đòi bế hay đòi uống sữa.
Các bé khi đã tự ngủ được, nhưng sau 2-3 tiếng vẫn tỉnh dậy và khóc thì cũng không được bế lên để ru. Vì đây là thời điểm quan trọng để bé học cách tự vỗ về mình ngủ trở lại. Lúc này thực ra bé chỉ khóc theo thói quen chứ không cần gì cả, không cần sữa, không cần bế ru, vỗ về. Nhưng nếu bố mẹ vẫn lo lắng và bế lên hay cho uống sữa thì bé sẽ “học” thói quen xấu đó.
"Tôi nhớ mãi cảm giác thoải mái khi học được bài rèn con ngủ từ Alex và áp dụng cho bé gái nhà mình. Mỗi tối tôi lại được thư thái đọc sách và ngủ một lèo đến 7h sáng, nhòm vào camera thấy con trong cũi đã tỉnh nhưng vẫn nằm cười toe toét đợi bố mẹ dậy vào bế lên", chị Bích Thủy kể.
Nhà tâm lý Lê Khanh, Giám đốc Trung tâm tư vấn tâm lý và đào tạo kỹ năng Rồng Việt (Vũng Tàu) cho biết, phương pháp rèn con tự ngủ tốt cho cả trẻ lẫn bố mẹ. Trẻ ngủ theo nề nếp, ngủ thẳng đêm, còn phụ huynh không quá vất vả, mất thời gian và giấc ngủ để ru, dỗ con.
Ông ủng hộ quan điểm "không gieo thói quen xấu cho con" khi bé ngủ. Nhiều bố mẹ Việt Nam hay tạo cho con các thói quen như trẻ phải được nằm võng, bế đu đưa, ngậm ti bình... mới ngủ, rồi lỡ thức giấc thì lại cần được ru dỗ, bế dậy, cho uống sữa... để ngủ lại. Thực tế, đây là các nhu cầu không cần thiết, do chính bố mẹ tạo ra. Nhiều người nghĩ làm vậy mới chứng tỏ mình thương con. Một số bà mẹ hiện đại biết không nên như thế, nhưng nếu khóc không dỗ con ngay lại có thể bị chồng, bố mẹ chồng trách móc là không thương hoặc không biết chăm con, nên tiếp tục làm theo lối cũ.
Theo chuyên gia, biết cách đi vào giấc ngủ và tự vỗ về mình ngủ là biểu hiện của trẻ tự chủ với bản thân. Trẻ Tây từ nhỏ được ngủ riêng, có phòng riêng, lớn lên bố mẹ muốn vào phòng con phải gõ cửa, con không muốn cho vào thì phụ huynh hãy cứ đứng ngoài. Trẻ Việt không được tôn trọng cá nhân, phải gắn kết với trách nhiệm gia đình.
Ở Việt Nam, trẻ dưới 2-3 tuổi vẫn có thể ngủ chung với bố mẹ, sau đó ngủ ở phòng riêng, hoặc nếu điều kiện không cho phép, để bé ngủ cùng phòng nhưng riêng giường.
Tuy nhiên, ông cho rằng, quan điểm giáo dục của phương Tây và phương Đông có những khác biệt. Quan điểm giáo dục của phương Tây căn cứ trên giá trị cá nhân, hướng tới giúp trẻ từ bé phát triển sự tự lực, tự tin vào bản thân. Người phương Đông, trong đó có Việt Nam, lại giáo dục theo hướng gắn cá nhân với gia đình, cộng đồng. Trẻ được sống trong sự chăm sóc, nâng đỡ của gia đình.
"Mỗi cách giáo dục có một giá trị riêng, không có cái nào là đúng hay sai. Trẻ Tây có thể lớn lên độc lập, thoát ly gia đình, và bố mẹ chúng khó khăn nối kết với con cái. Trẻ ta đôi khi được bố mẹ chăm sóc quá mức thành phụ thuộc. Thực tế, trong cách dạy dỗ trẻ tốt nhất nên có sự hài hòa, vừa phát triển cá nhân nhưng vẫn gắn kết với gia đình", ông Khanh bày tỏ.
Ông cho rằng, dù muốn giáo dục con theo phương pháp nào thì đều phải cân nhắc xem có phù hợp với bối cảnh xã hội hay điều kiện gia đình không, và quan trọng nhất, cần có sự trao đổi giữa mọi người trong nhà ngay từ đầu để thống nhất cách thực hiện, như vậy mới có hiệu quả.

Bích Thủy - Vương Linh

 

Lan Chu Đinh (Spathoglottis Blume 1825 viết tắt Spa.)

Chu đinh lan – Lan Sapthoglottis mọc khắp Á châu cho đến các quần đảo ở Nam bán cầu, Úc Châu và lan tràn tới Hawaii và Caribbean. Thổ dân đảo Molucca nấu lá cây lan để chữa bệnh thấp khớp. Những cây lan nguyên thủy, mọc ngoài thiên nhiên hoa không mở rộng như những cây đã lai giống. Tại các quốc gia như Thái Lan, Phi Luật Tân và Hawaii người ta trồng lan này làm cây cảnh trang trí trong vườn vì lá xanh ngắt, hoa màu sắc rực rỡ và không phải mất nhiều thời gian chăm sóc.

 

Việt Nam chúng ta chỉ 5 giống nhưng trên thế giới loài lan này có trên 60 giống và hiện nay đã được lai tạo ra khá nhiều giống có hoa rất đẹp. Thái Lan là nước làm chúng ta ngỡ ngàng trước vẻ đẹp của Chu đinh  lan, và những cây Chu đinh lan có màu lạ sau này đều do các nhà vườn nhập và nhân giống từ Quốc gia này. Cây Spathoglottis plicata mà người Việt gọi là Chu đinh lan tím, có lẽ màu này rất phổ thông, nhưng thực ra cây này có rất nhiều biệt dạng với màu sắc khác nhau từ vàng hồng, trắng tím thẫm, tím nhạt, được lai giống với cây Spathoglottis kimballina tuy ít hoa, nhưng mầu vàng tuyệt đẹp và cũng có khá nhiều biệt dạng cho nên đã tạo ra rất nhiều cây lai giống cho nhiều hoa, mầu sắc lộng lẫy, hoa mở rộng.

Chu đinh lan là một loài điạ lan có nhiều màu sắc, rất dễ trồng và đặc biệt phát triển rất mau lẹ. Dò hoa mọc từ đáy củ, cao khoảng 50-60 phân. Hoa tuy không thơm nhưng màu sắc huy hoàng lộng lẫy. 15 hoa nở liên tiếp và trong 2-3 tháng mới tàn hết hoa nếu được tưới nước và bón phân đều đặn và có độ ẩm từ 60-70%. Nếu trồng chu đinh lan trên đất nên chọn vật liệu thật xốp và thoát nước. Nếu trồng trong chậu nên dùng chậu có đáy sâu cho rễ ăn xuống. Nên nhớ củ lan rất dễ bị thối cho nên chỉ vùi sâu 1/3 mà thôi. Khi tách nhánh không cần phải có nhiều củ như các loài lan khác.
Thật tiếc, những cây lan Spathoglottis xinh đẹp này lại thuộc vào một loài “Hữu sắc vô hương”.

Sắc màu Chu đinh lan

 

 

 

 

Nhận biết hoàng thảo (tt)

Hoàng thảo kim thoa (Dendrobium clavatum)

Cây khá giống với long nhãn nhưng thân nhỏ hơn, mang nhiều sắc vàng, dài khoảng 50-70cm, do thân cứng nên thường mọc thẳng, thích hợp trồng trong chậu đất hoặc gỗ. Chú ý độ nặng của chậu để đối trọng với cây sao cho khi cây đứng chậu không bị nghiêng hoặc lật ngược. Cũng có thể cho bám gỗ nhưng cây ưa ẩm nên nếu bó gỗ thì phải tưới nhiều hơn. Cây ưa nắng. 

Hoàng thảo long nhãn (Dendrobium fimbriatum)

Thân cây to, dài có khi đến 2m, cây con có nhiều chấm đen, nâu bám kín rất dễ nhận biết, hoa vàng, lưỡi hoa hình tròn có tua râu, có một bớt đen sát họng, phát hoa dài, hoa dạng chùm rủ xuống. Long nhãn chỉ có một kiểu hoa như thế.
Cây ưa khí hậu mát, có nắng nhẹ. Khá ưa ẩm. Khi trồng nên chọn các loại giá thể giữ nước như bảng dớn, chậu đựng xơ dừa, dớn cọng... Cây to có xu hướng ngả thòng nên trước khi trồng nên treo cao, chọn hướng ngọn quay ra ánh sáng và có khoảng không cho cây phát triển.

Các họ nhà thủy tiên

Thủy tiên trắng (Dendrobium farmeri)

Cây cỡ trung bình, gốc nhỏ, thân phình to ở giữa hình vuông, ngọn nhỏ có khoảng 3-5 lá. Lá bền không rụng như những loài thân thòng. Cây thường có xu hướng mọc thẳng lên trên nên thích hợp trồng đứng trong giỏ treo. Hoa mọc thành chùm, cánh trắng họng vàng, có cây cánh tím (loại cánh tím ít xuất hiện ở Việt Nam) không thơm hoặc ít thơm, hoa nhanh nở, tàn trong vòng 5-7 ngày.

Ảnh hoa (orchidsonline.com.au)

 

Den farmeri thuộc loại dễ trồng: Ưa ẩm, cần nhiều ánh sáng. Khi trồng nên chọn giá thể giữ ẩm tốt như xơ dừa, dớn cọng... trồng trong chậu hoặc ghép gỗ, bảng dớn hay chậu dớn đều được, chú ý giữ ẩm thường xuyên vì loại này không có mùa nghỉ. 

 

Thủy tiên tím (Dendrobium amabile  )

Cây thộc loại giả hành lớn, khác với farmeri thân vuông, amabile thân tròn, màu nâu hoặc xanh đen; dài từ 40-100 cm, lá mọc so le từ khoảng giữa thân đến ngọn.
Hoa mọc từ gốc lá, có nhiều kiểu hoa:
Phát hoa màu tím, cánh trắng họng vàng (Thường gọi là kiều hồng, kiều hường)

Phát hoa màu nâu hoặc trắng, cánh hoa tím từ phớt tím đến tím đậm - Kiều tím (ảnh thanhhec)

Đặc điểm nhận dạng thủy tiên tím (cánh tím đậm như của bác Thành): lá hơi thuôn nhọn, rất dày và cứng, thân dài màu nâu đen, thường có 3 đến 4 lá trên thân.
Là họ thủy tiên nên ưa ẩm, trồng nơi có nắng, khi cây đã thuần thì có thể phơi nắng 100%. 

 

Thủy tiên vàng (Dendrobium thyrsiflorum )
Là giống hoa khá đẹp với hoa cánh trắng, lưỡi vàng 1 màu, chùm hoa kín tròn một màu trắng với những đốm vàng lung linh
Thân hơi vuông với nhiều rãnh khía dọc, dài như amabile

 

 


Ưa ẩm và thoáng, thích nắng giống như amabile.
 
Thủy tiên mỡ gà (Dendrobium densiflorum )

Cây này khá dễ để nhận ra với thân cây dài. hình vuông với các cạnh chuốt tròn chứ không sắc cạnh như farmeri, vuông đều từ gốc đến ngọn. Bản lá to, rộng, hơi mỏng so với kích thước lá.
Cánh hoa vàng, lưỡi vàng, toàn bộ chùm hoa ánh lên sắc vàng rực rỡ, là một loại đáng để sưu tầm. 
Cây ưa ẩm, ưa mát, ánh sáng vừa phải 60-80%. Tránh để nắng trực tiếp dễ gây cháy lá.

Hình ảnh một số cây thủy tiên trong tự nhiên
 
 

 

  

 

Thủy tiên tua, thủy tiên râu cánh (Dendrobium harveyanum )

Cây thuộc loại trung bình dài 20-40cm, thân tròn màu xanh, có nhiều rãnh khía dọc thân, lá nhỏ, mỏng.
Hoa thường ra thành nhiều chùm trên 1 thân, loại này xứng đáng để đứng trong bộ sưu tầm bởi hình dáng kỳ dị của bông hoa với cánh hoa có nhiều tua ren, lưỡi bông xù, cả chùm hoa màu vàng kim rực rỡ. Tuy nhiên giống như thiếu nữ đỏng đảnh, giống này hơi khó trồng. Ưa ẩm, giá thể cần xốp thoáng như xơ dừa, dớn cục, thích hợip trồng trong chậu đất nung hoặc giỏ treo; ánh sáng nhẹ, khí hậu mát cho đến lạnh.

 

 

  

 

Thủy tiên râu mép, môi tơ (Dendrobium brymerianum)

Khác với những họ thủy tiên thông thường, loại này có gốc nhỏ, thân phình ra 1 đoạn sát gốc rồi thuôn tròn, dài lên đến ngọn, có cùng đặc điểm của thủy tiên là lá tập trung ở đỉnh, không rụng lá theo chu kỳ hàng năm, phát hoa thành chùm dài rủ xuống.



Thuộc loại khá khó trồng, trong rừng chúng bám vào các gốc cây to phủ đầy rêu, thường sống gần mặt đất, ưa khí hậu mát. Trồng ở vườn nhà khá khó khăn, tôi trồng trong chậu đất nung với giá thể xơ dừa hay dớn cọng đều chết, ghép vào gỗ cũng chỉ được một thời gian ngắn. Hiện giờ đang thử nghiệm bằng 2 cách: 1 là trồng sâu trong chậu đất nung với không giá thể, thứ 2 trồng trong chậu gỗ làm từ các thanh gỗ đục lỗ 2 đầu đan thành hình chậu, cho thêm một chút xơ dừa dớn cọng; cách thứ nhất thì cây tồn tại được nhưng mất nhiều công tưới tắm, cách thứ 2 theo quan sát có vẻ tốt hơn nhưng cũng chưa thể nói là đã thành công.

Một số bình ảnh brymerianum trong tự nhiên (Ảnh của cuongvt - Điện Biên)

 

Hoàng thảo u lồi, tứ bảo sắc (Dendrobium wardianum  )

Là giống hoàng thảo hoa to, đẹp, thường nở vào dịp tết nguyên đán nên khá được ưa chuộng, tuy nhiên giống này khá khó trồng tại vùng đồng bằng do xuất xứ tại vùng núi cao, ưa lạnh và ẩm. Chúng được tìm thấy trong các khu rừng phía Tây Bắc, sống bám trên thân gỗ khá cao và nhiều rêu.

Hẳn mọi người sẽ hỏi tại sao tôi lại đưa nhiều hình ảnh cây này trong rừng? Lý do đơn giản là chưa có công thức chung cho loại này, tôi đã thử nghiệm nhiều cách trồng ở vườn nhà, nhưng có một cách duy nhất là treo ngược không giá thể, cây tồn tại đã được 4 năm nhưng cây không còn thắt đốt nữa và không ra hoa, những cách thử khác với các loại giá thể đều không thành công với sau khoảng 5-6 tháng khi cây con dài được 20-30 cm là cây chết.
Do đó tôi đưa những hình ảnh trong tự nhiên để mọi người tự tìm lấy cách trồng phù hợp với mình. Lưu ý là cây cần nhiệt độ mát đến lạnh, khi cây con đang phát triển thì cần nhiều nước một chút, sau đó bớt dần nước và ngưng tưới khi mùa khô đến, cây có chu kỳ giống với giả hạc, hạc vỹ.

Trúc phật bà (Dendrobium pendulum )

Cũng tương tự như u lồi, trúc phật bà có cùng mùa hoa, hoa khá giống với u lồi nhưng hơi nhỏ hơn một chút, điều đặc biệt là các đốt trên thân cây phình ra ác liệt như các cây nấm được xiên vào nhau





Có 2 màu hoa, loại thứ nhất đầu cánh tím giống u lồi, loại thứ 2 không có màu tím, cánh trắng lưỡi vàng:

Cây được tìm thấy ở các khu rừng phía Tây Nam, Kontum... Do đó khí hậu cũng có phần khác với u lồi, ưa ấm hơn, ưa nhiều nước hơn nhưng độ khó cũng tương tự như u lồi, không thích hợp với miền Bắc.
Có thể ghép gỗ hay trồng trong chậu dớn cọng, dưới lót than củi, không ưa nắng trực tiếp mặc dù cần sáng.

 

Truong_hoangthao

Nhận biết hoàng thảo (tt)

Đùi gà - Den nobile

Là loại hoàng thảo phong phú nhất về kiểu dáng thân, hình thái, màu sắc hoa.
Tiết diện thân hình tròn hoặc e líp, dài từ 30 - 60cm có nhiều rãnh dọc thân, hoa ra ở các đốt đã rụng lá.

Loại thân tròn

Loại thân dẹt

Đùi gà ưa khô, chỉ cần thỉnh thoảng tưới cho 1 ít nước đủ để ướt giá thể. Với những người trồng lan lâu năm có nhiều kinh nghiệm có thể không cần che mưa, nhưng nên làm mái che cho loại này mặc dù chúng rất ưa nắng.
Tôi trồng chúng bằng cách mùa xuân ghép vào gỗ (thích gỗ lũa) rồi treo ra ngoài trời hoàn toàn không che chắn. Khi cây con mọc lên, rễ đã bám vào giá thể thì mùa hè đến là chúng đủ sức chịu đựng nắng trực tiếp, có thể vài chiếc lá bị cháy nhưng chúng sẽ quen dần, thế hệ sau nữa đã thuần có thể cho hoa.

Den nobile không ưa bón nhiều phân, nếu muốn dùng nên dùng các loại hữu cơ như rong biển, phân cá... tưới cách tuần.

Đùi gà trong tự nhiên



 

 

Đùi gà dẹt - Den linawianum

Cũng mang tên đùi gà nhưng cây này nhỏ, thân dẹt, nhiều rãnh dọc chạy dọc trên thân khúc khuỷu 2 bên họng hoa có 2 mắt nhỏ, thường thì có cánh trắng, đầu cánh và đầu lưỡi hoa tím.

Đặc biệt có cây có màu sắc rất đậm

Loại này ưa khô ráo nhưng chịu nắng kém, trồng giá thể thoáng, ít giữ nước, che mưa và tránh nắng trực tiếp.

Hoàng thảo xoắn (Dendrobium tortile Lindl)

Thân lá rất giống đùi gà, nếu không tường tận về loại này có thể mua nhầm đùi gà về, (cái này bác Khánh Phạm nhà ta đã dính chưởng).
Đặc điểm nhận dạng: Thân lá giống đùi gà nhưng rất to, dài; đặc biệt gốc rất cứng, thân thường thẳng chứ không ngúc ngoắc như đùi gà, lá dầy thuôn hơn.
Hoa đẹp, bền và có hương thơm, với cái tên hoàng thảo xoắn, ta dễ dàng nhận ra bởi hoa có các cánh màu vàng hình xoắn cuộn, lưỡi hoa cuộn, cong hình tù và với các vằn tím đỏ trên lưỡi màu vàng, 2 bớt đậm bên trong.
 
Hinh của lão Tà


Cách trồng: Nên bó trực tiếp vào cây sống, khúc gỗ hoặc chậu gỗ thoáng vì loài này ưa khô thoáng, đặc biệt ưa nắng. Bón phân định kỳ sẽ cho lứa cây con khỏe mạnh mập mạp.



Có một loại cây có hình thái và màu sắc hoa khác, nhiều trang web gọi là Den tortile, thân lá gần giống nhưng nhỏ hơn, (cây này tên Việt thường gọi là tử phi hạc) cũng không biết nên gọi thế nào nữa, thôi đành chấp nhận cả 2 cây với 1 tên latinh.

 

 

Hoàng thảo lụa vàng (Dendrobium heterocarpum)

Là dòng hoa xứ lạnh, khó trồng ở những vùng nóng, thành phố.
Hoa to, đẹp, có hương, lưỡi phủ 1 lớp nhung nâu đỏ rất đẹp, là một loại đáng để sưu tầm. Có 2 màu cơ bản: cánh vàng và cánh trắng, loại cách vàng xuất hiện nhiều ở phía Nam, cánh trắng có ở các khu rừng Tây Bắc

1- Cánh trắng






2- Cánh vàng - cây của chú Minh



Đặc điểm nhận dạng: Gốc nhỏ, thân tròn, giữa thân phình to. Loại hoa vàng thân cao hơn nhưng hơi gầy (ốm) so với loại cánh trắng thân ngắn mập.
Do có bộ rễ chùm nhỏ nên ưa trồng trong các chậu đựng dớn cọng, dớn tổ quạ... chú ý giữ độ ẩm vừa phải và ổn định, mùa khô bớt tưới nhưng không nên để khô lâu quá.
Ánh sáng nhẹ 60-70%. 

Hoàng thảo thập hoa (Dendrobium aduncum)

Cây to, dài có màu nâu đậm, hoa nở mùa hè, thơm mùi vani, lưỡi hoa dài, nhọn, phía sau hoa có 1 bầu cựa rất lớn, khi hoa nở hơi mở. (những đặc điểm này để phân biệt với cây tím huế và hương vani sẽ đề cập sau).
Hoa có nhiều màu, trắng, hồng, tím...







Loại này ưa khí hậu ấm nóng, độ ẩm cao trong mùa tăng trưởng, bớt tưới vào mùa nghỉ. 

 

Hoàng thảo tím huế (Dendrobium hercoglossum)

Thân ngắn, mập màu xanh hoặc vàng, gốc nhỏ, giữa thân phình to đến ngọn. Hoa có nhiều màu từ trắng, hồng đến tím đậm, nở thành nhiều chùm hoa ở các mắt. Lưới hoa khum ngắn, hoa nở xòe to tròn, không có bầu cựa phía sau như thập hoa.


So sánh thập hoa và tím huế

Cây ưa ẩm, khí hậu mát cho đến ấm, trong tự nhiên hay tìm thấy dọc các con suối, trên các thân cây chủ nhiều rêu. Khi trồng ở vườn nhà nên chọn giá thể xốp thoáng, giữ nước vừa phải như chậu đựng dớn cọng, bảng dớn... tưới nhẹ hàng ngày, chú ý kiêng nước mưa trực tiếp vì hay bị úng thối gốc. Loại này tương đối khó trồng với vùng có khí hậu nóng.

Hoàng thảo tích tụ (Dendrobium cumulatum)

Một dòng cây khá đẹp với thân màu tím, lá tím hồng, gốc nhỏ, thân hơi phình to. Cây cỡ trung bình 40-60cm.
Hoa nhỏ, màu tím hồng, có cái cựa cong rất dài, thường mọc thành chùm nhiều hoa trên một cuống nhỏ (có lẽ do đó được đặt tên là tích tụ?)
Hình của bác httung



 

Loại này ưa thoáng, mát; trồng nên bó gỗ hoặc bảng dớn. Tưới nhiều vào mùa hè đảm bảo độ ẩm mát thường xuyên.

 

 

Hoàng thảo kim điệp Den capillipes

Thân có 2 loại, loại thứ nhất ngắn, mập màu xanh ngả vàng, lá mỏng tập trung ở ngọn.

Loại thứ 2 thân dài hơn, thường xuất hiện ở các tỉnh phía Nam

Cả 2 loại có hoa giống nhau và cùng có một đặc điểm là ưa khô ráo, vì thế khi trồng nên chọn giá thể thoát nước nhanh, tốt nhất nên chọn gỗ lũa. Cây ưa khô nên khi trồng ở nhà phải tránh mưa trực tiếp, tưới ít. Cây khá ưa nắng.

Hoàng thảo hoàng lạp (hoàng lan, nến vàng, thủy tiên hoàng lạp...) Dendrobium chrysotoxum

Cũng có kiểu hoa giống với kim điệp, nhưng thân mập, cứng hơn nhiều, có 3-7 lá dai cứng ở đỉnh, phát hoa thường ở đỉnh và các mắt gần ngọn. Mang nhiều đặc trung của dòng thủy tiên nên cách trồng cũng tương tự:
Ưa nắng, ưa ẩm nên cần tưới nhiều và thường xuyên trong năm, cây không có mùa nghỉ.

Có 2 màu hoa:



Và họng đen

 

 

Vảy rồng (Dendrobium lindleyi)

Hẳn mọi người rất ngạc nhiên khi xếp vảy rồng vào họ thủy tiên? nhưng thực tế cây này mang đầy đủ các đặc điểm của nhà thủy tiên, chỉ khác là thân của chúng rất ngắn và trên thân chỉ mang 1 - 2 lá ở đỉnh.
Hoa đẹp nhưng nhưng cũng thuộc dạng nhanh tàn với màu vàng tươi rực rỡ, lưỡi xòe rộng, hơi thơm.
Có 2 loại lindleyi, loại thứ nhất giả hành có 4 cạnh tạo nên thân hình vuông hoặc hình thoi; loại thứ 2 nhiều cạnh hơn, 7-8 cạnh tạo lên hình thân cây gần tròn (thường gọi là vảy rồng Lào), loại 4 cạnh thân thường nhỏ hơn loại thứ 2. Cả 2 loại thân thường rất ngắn, tối đa chỉ khoảng 8 -10cm, các giả hành xếp sát nhau ôm lấy thân cây chủ tạo thành các mảng, từ xa nhìn giống như vảy rắn, vảy rồng nên có tên gọi là vảy rồng.

Thuộc loại dễ trồng, ưa ẩm, ưa sáng. Trồng bám vào gỗ thích hợp hơn do kiểu đi của giả hành, chọn khúc lũa hình thù cổ quái uốn lượn để ghép thành 1 giò lớn sẽ có giá trị thẩm mỹ cao. 

Vảy cá (Dendrobium jenkinsii )

Dễ nhầm với vảy rồng, nhưng vảy cá nhỏ hơn nhiều, thân chỉ bằng đầu ngón tay với 1 lá nhỏ, cứng ở đỉnh.
Hoa thường ra đơn 1-2 bông trên 1 mắt hoa, màu vàng đậm, hoa nhỏ hơn vảy rồng.

Trồng dễ dàng với gỗ lũa hoặc bảng dớn, ưa khí hậu mát, ánh sáng vừa phải, ưa ẩm.
Cây trong tự nhiên, hình ảnh của bác cxcanh:

 

 

Truong_hoangthao

 

---