Nhận biết hoàng thảo (tt)

Hoàng thảo kim thoa (Dendrobium clavatum)

Cây khá giống với long nhãn nhưng thân nhỏ hơn, mang nhiều sắc vàng, dài khoảng 50-70cm, do thân cứng nên thường mọc thẳng, thích hợp trồng trong chậu đất hoặc gỗ. Chú ý độ nặng của chậu để đối trọng với cây sao cho khi cây đứng chậu không bị nghiêng hoặc lật ngược. Cũng có thể cho bám gỗ nhưng cây ưa ẩm nên nếu bó gỗ thì phải tưới nhiều hơn. Cây ưa nắng. 

Hoàng thảo long nhãn (Dendrobium fimbriatum)

Thân cây to, dài có khi đến 2m, cây con có nhiều chấm đen, nâu bám kín rất dễ nhận biết, hoa vàng, lưỡi hoa hình tròn có tua râu, có một bớt đen sát họng, phát hoa dài, hoa dạng chùm rủ xuống. Long nhãn chỉ có một kiểu hoa như thế.
Cây ưa khí hậu mát, có nắng nhẹ. Khá ưa ẩm. Khi trồng nên chọn các loại giá thể giữ nước như bảng dớn, chậu đựng xơ dừa, dớn cọng... Cây to có xu hướng ngả thòng nên trước khi trồng nên treo cao, chọn hướng ngọn quay ra ánh sáng và có khoảng không cho cây phát triển.

Các họ nhà thủy tiên

Thủy tiên trắng (Dendrobium farmeri)

Cây cỡ trung bình, gốc nhỏ, thân phình to ở giữa hình vuông, ngọn nhỏ có khoảng 3-5 lá. Lá bền không rụng như những loài thân thòng. Cây thường có xu hướng mọc thẳng lên trên nên thích hợp trồng đứng trong giỏ treo. Hoa mọc thành chùm, cánh trắng họng vàng, có cây cánh tím (loại cánh tím ít xuất hiện ở Việt Nam) không thơm hoặc ít thơm, hoa nhanh nở, tàn trong vòng 5-7 ngày.

Ảnh hoa (orchidsonline.com.au)

 

Den farmeri thuộc loại dễ trồng: Ưa ẩm, cần nhiều ánh sáng. Khi trồng nên chọn giá thể giữ ẩm tốt như xơ dừa, dớn cọng... trồng trong chậu hoặc ghép gỗ, bảng dớn hay chậu dớn đều được, chú ý giữ ẩm thường xuyên vì loại này không có mùa nghỉ. 

 

Thủy tiên tím (Dendrobium amabile  )

Cây thộc loại giả hành lớn, khác với farmeri thân vuông, amabile thân tròn, màu nâu hoặc xanh đen; dài từ 40-100 cm, lá mọc so le từ khoảng giữa thân đến ngọn.
Hoa mọc từ gốc lá, có nhiều kiểu hoa:
Phát hoa màu tím, cánh trắng họng vàng (Thường gọi là kiều hồng, kiều hường)

Phát hoa màu nâu hoặc trắng, cánh hoa tím từ phớt tím đến tím đậm - Kiều tím (ảnh thanhhec)

Đặc điểm nhận dạng thủy tiên tím (cánh tím đậm như của bác Thành): lá hơi thuôn nhọn, rất dày và cứng, thân dài màu nâu đen, thường có 3 đến 4 lá trên thân.
Là họ thủy tiên nên ưa ẩm, trồng nơi có nắng, khi cây đã thuần thì có thể phơi nắng 100%. 

 

Thủy tiên vàng (Dendrobium thyrsiflorum )
Là giống hoa khá đẹp với hoa cánh trắng, lưỡi vàng 1 màu, chùm hoa kín tròn một màu trắng với những đốm vàng lung linh
Thân hơi vuông với nhiều rãnh khía dọc, dài như amabile

 

 


Ưa ẩm và thoáng, thích nắng giống như amabile.
 
Thủy tiên mỡ gà (Dendrobium densiflorum )

Cây này khá dễ để nhận ra với thân cây dài. hình vuông với các cạnh chuốt tròn chứ không sắc cạnh như farmeri, vuông đều từ gốc đến ngọn. Bản lá to, rộng, hơi mỏng so với kích thước lá.
Cánh hoa vàng, lưỡi vàng, toàn bộ chùm hoa ánh lên sắc vàng rực rỡ, là một loại đáng để sưu tầm. 
Cây ưa ẩm, ưa mát, ánh sáng vừa phải 60-80%. Tránh để nắng trực tiếp dễ gây cháy lá.

Hình ảnh một số cây thủy tiên trong tự nhiên
 
 

 

  

 

Thủy tiên tua, thủy tiên râu cánh (Dendrobium harveyanum )

Cây thuộc loại trung bình dài 20-40cm, thân tròn màu xanh, có nhiều rãnh khía dọc thân, lá nhỏ, mỏng.
Hoa thường ra thành nhiều chùm trên 1 thân, loại này xứng đáng để đứng trong bộ sưu tầm bởi hình dáng kỳ dị của bông hoa với cánh hoa có nhiều tua ren, lưỡi bông xù, cả chùm hoa màu vàng kim rực rỡ. Tuy nhiên giống như thiếu nữ đỏng đảnh, giống này hơi khó trồng. Ưa ẩm, giá thể cần xốp thoáng như xơ dừa, dớn cục, thích hợip trồng trong chậu đất nung hoặc giỏ treo; ánh sáng nhẹ, khí hậu mát cho đến lạnh.

 

 

  

 

Thủy tiên râu mép, môi tơ (Dendrobium brymerianum)

Khác với những họ thủy tiên thông thường, loại này có gốc nhỏ, thân phình ra 1 đoạn sát gốc rồi thuôn tròn, dài lên đến ngọn, có cùng đặc điểm của thủy tiên là lá tập trung ở đỉnh, không rụng lá theo chu kỳ hàng năm, phát hoa thành chùm dài rủ xuống.



Thuộc loại khá khó trồng, trong rừng chúng bám vào các gốc cây to phủ đầy rêu, thường sống gần mặt đất, ưa khí hậu mát. Trồng ở vườn nhà khá khó khăn, tôi trồng trong chậu đất nung với giá thể xơ dừa hay dớn cọng đều chết, ghép vào gỗ cũng chỉ được một thời gian ngắn. Hiện giờ đang thử nghiệm bằng 2 cách: 1 là trồng sâu trong chậu đất nung với không giá thể, thứ 2 trồng trong chậu gỗ làm từ các thanh gỗ đục lỗ 2 đầu đan thành hình chậu, cho thêm một chút xơ dừa dớn cọng; cách thứ nhất thì cây tồn tại được nhưng mất nhiều công tưới tắm, cách thứ 2 theo quan sát có vẻ tốt hơn nhưng cũng chưa thể nói là đã thành công.

Một số bình ảnh brymerianum trong tự nhiên (Ảnh của cuongvt - Điện Biên)

 

Hoàng thảo u lồi, tứ bảo sắc (Dendrobium wardianum  )

Là giống hoàng thảo hoa to, đẹp, thường nở vào dịp tết nguyên đán nên khá được ưa chuộng, tuy nhiên giống này khá khó trồng tại vùng đồng bằng do xuất xứ tại vùng núi cao, ưa lạnh và ẩm. Chúng được tìm thấy trong các khu rừng phía Tây Bắc, sống bám trên thân gỗ khá cao và nhiều rêu.

Hẳn mọi người sẽ hỏi tại sao tôi lại đưa nhiều hình ảnh cây này trong rừng? Lý do đơn giản là chưa có công thức chung cho loại này, tôi đã thử nghiệm nhiều cách trồng ở vườn nhà, nhưng có một cách duy nhất là treo ngược không giá thể, cây tồn tại đã được 4 năm nhưng cây không còn thắt đốt nữa và không ra hoa, những cách thử khác với các loại giá thể đều không thành công với sau khoảng 5-6 tháng khi cây con dài được 20-30 cm là cây chết.
Do đó tôi đưa những hình ảnh trong tự nhiên để mọi người tự tìm lấy cách trồng phù hợp với mình. Lưu ý là cây cần nhiệt độ mát đến lạnh, khi cây con đang phát triển thì cần nhiều nước một chút, sau đó bớt dần nước và ngưng tưới khi mùa khô đến, cây có chu kỳ giống với giả hạc, hạc vỹ.

Trúc phật bà (Dendrobium pendulum )

Cũng tương tự như u lồi, trúc phật bà có cùng mùa hoa, hoa khá giống với u lồi nhưng hơi nhỏ hơn một chút, điều đặc biệt là các đốt trên thân cây phình ra ác liệt như các cây nấm được xiên vào nhau





Có 2 màu hoa, loại thứ nhất đầu cánh tím giống u lồi, loại thứ 2 không có màu tím, cánh trắng lưỡi vàng:

Cây được tìm thấy ở các khu rừng phía Tây Nam, Kontum... Do đó khí hậu cũng có phần khác với u lồi, ưa ấm hơn, ưa nhiều nước hơn nhưng độ khó cũng tương tự như u lồi, không thích hợp với miền Bắc.
Có thể ghép gỗ hay trồng trong chậu dớn cọng, dưới lót than củi, không ưa nắng trực tiếp mặc dù cần sáng.

 

Truong_hoangthao